مراقبت از نوزاد
مراقبت از نوزاد 
نکته های مفيد درباره نوزادان
براي جلوگيري ازسرماخوردگي نوزاد چه بايد كرد؟ آيا قنداق كردن نوزاد را از سرماخوردگي حفظ می کند؟
سرماخوردگي یعنی ابتلاي‌دستگاه تنفسی (حلق، حنجره وريه) به انواع ويروسهاي مولدسرماخوردگي، سردبودن‌محيط اتاق نوزاد در پيدايش‌سرماخوردگي نقش بسیار مهمی دارد; امابراثر تماس نوزاد با افرادي كه مبتلا به‌سرماخوردگي هستند(يعني افرادي‌كه دچار آبريزش از بيني، گلودرد،سرفه و عطسه هستند) ويروس‌سرماخوردگي وارد دستگاه تنفس‌نوزاد هم مي‌شود و او را مبتلا می کند.
بالا بردن دمای اتاق، پوشاندن زياد و قنداق كردن نوزاد به هيچ وجه او را ازسرماخوردگي حفظ نمی کند بلكه بايد او را از تماس با افراد سرماخورده دور نگه دارید. دماي‌اتاق نوزاد باید بين 19 تا 22 درجه سانتي‌گراد باشد و لباس‌بلندي كه دست و پاي نوزاد را مي‌پوشاند به تن او کنید، اما اگر باچنين شرايطي دست و پاي نوزاد سرد است جاي نگراني نيست بلكه مي‌توان دستكش به دست او كرد و پاهاي او رابا جوراب پوشاند. گرماي بدن نوزاد را مي‌توان با دست گذاشتن روي قفسه سينه او حس كرد و سرد بودن دست نوزاد نمايانگر دقيق دماي بدن او نيست همچنين سرماخوردگي نتيجه‌سرد بودن دست يا پاي نوزاد نيست بلكه نبايد در تماس با افراد سرماخورده قرار گيرد.
عطسه كردن نوزادان:
بیشتر نوزادان به سادگي و پي درپي‌عطسه مي‌كنند كه اين عطسه كردن‌نشانه سرماخوردگي نوزاد نيست، مگر آنکه توأم با آبريزش بيني و علايم ديگرسرماخوردگي باشد.
عطســه كــردن به دلیل وارد شدن گـردو خاك يا هواي خشك و گرم به داخل‌بيني نوزاد است و يا به دلیل جمع شدن ترشحات در داخل بيني و تحريك‌ديواره بيني می باشد.
از بيني برخی نوزادان ممكن است مايع شفافي بیشتر از حد معمول ترشح شود خصوصا زمانی كه گريه مي‌كنند، يا دچار سرماخوردگي مي‌شوند كه دفع اين ترشحات بد نيست و مادر بايد با دستمال نرم آن را پاك نماید، و يا با «پوآر» و قطره چكان پلاستيكي‌ترشحات را مخصوصا قبل از شيردادن به آرامي تخليه کند.
اگر ترشحات بيني نوزادغليظ، سبز و يا زردرنگ باشد به دليل‌عفونت بيني است و نياز به درمان دارد.
پوست نوزاد:
در روزهاي پس از تولد گاهی برجستگيهاي كوچكي به اندازه ته سنجاق در سطح پوست صورت نوزاد ظاهر می شود. اين برجستگيهاي كوچك را «ميليا» می نامند كه در نتيجه ترشحات‌زياد چربي پوست است وخود بخود از بين مي‌رود. همچنين ممكن است لكه‌هاي آبي تيره با اطراف مشخص درناحيه كفل نوزاد يا به طور استثنايي درمحل ديگري از بدن ديده شود كه آنهارا لكه‌هاي منگولي يا آبي رنگ گويند و در طول سال اول تولد از بين‌مي‌رود.
لرزش چانه و زانوهاي‌نوزاد:
برخی از نوزادان موقعي كه در حال‌بيداري و فعاليت هستند لرزشهايي درچانه يا در زانوهاي آنها ديده مي‌شود.اين لرزشها چون در زمان فعاليت نوزاد می باشد بنابراین جاي نگراني نيست و طبیعی می باشد.
این لرزشها به این دلیل است که سيستم‌عصبي نوزاد هنوز تكامل نيافته است وبتدريج در طي چند ماه از بين مي‌رود.اما اگر نوزاد در حالت آرامش يا خواب دچارلرزش گردد بايد به فكر تشنج بود وكودك بايد مورد معاينه پزشك‌متخصص قرار بگيرد.
آيا پاهاي نوزاد را بعد ازتولد بايد كشيد و قنداق كرد؟
خير، زیرا پاهاي نوزاد در رحم مادركاملا جمع است، بنابراین بلافاصله پس از تولد نمي‌توان پاهاي نوزاد را دراز كرد. مادر بايد چند روز و چندشب پاهاي كودك را بپوشاند تا اوبتواند آزادانه پاهاي خود را زماني خم‌و زماني هم دراز كند; در هر حال، نوزادخود در انتهاي ماه اول و دوم پاهايش‌را دراز خواهد كرد.
چرا بعضي نوزادان دچارگرفتگي بيني مي‌شوند و درهنگام خواب خرخر مي‌كنند؟
زیرا مجاري بيني نوزادان باريك‌است; اگر در اين مجاري باريك‌ترشحات مخاطي جمع شود و يا اگرهواي اتاق نوزاد زيادتر از حد معمول گرم باشد باعث مي‌شود كه مخاط بيني نوزاد كه در داخل رحم مادر بوسيله مايع‌آمينوتيك مرطوب بوده است با تنفس هواي‌گرم، خشك گردد و سبب گرفتگي بيني نوزاد شود. براي جلوگيري از گرفتگي بيني نوزاد بايد درجه حرارت اتاق نوزاد مناسب باشد(22 درجه سانتي گراد).و اگر هواي اتاق مرطوب باشد بهتر است (با گذاشتن دستگاه بخور يا وسايل ديگر مي‌توان مقداري‌بخار آب در اتاق نوزاد به وجود آورد).
اگر بيني نوزاد گرفته است مادر مي‌تواند دو قطره آب نمك (يك قاشق‌چايخوري نمك به 250 سي سي آب‌جوشيده سرد شده اضافه نموده يا ازداروخانه قطره را تهيه نمايد) داخل هرسوراخ بيني به خصوص قبل از شيردادن بريزد تا ترشحات داخل بيني‌تر شوند ومادر آن را با قطره چكان يا پوآرهاي‌مخصوص تا حدي كه مي‌توان‌ترشحات داخل بيني كودك را ببيندخارج کند. مادران نبايد شير خود را داخل بيني نوزاد خودبريزند يا بدوشند چون شير به طور لایه ای، مجاري بيني نوزاد را مي‌پوشاند.ضمنا محيط بسيار خوبي نيز براي رشدميكروبها می شود و سبب عفونت بيني‌نوزاد می شود.
آيا سكسكه كردن نوزاد مهم است؟
خير، زیرا سكسكه نوعی تحريك عصبي است که باعث انقباض عضله ديافراگم می شود.انقباض ديافراگم خود سبب فروبردن هوا به داخل ريه مي‌شود كه اين‌فروبردن ناگهاني هوا بوسيله انقباض‌اپي‌گلوت متوقف مي‌شود و سكسكه بوجود مي‌آيد.
حد متوسط افزايش وزن دردوران شيرخوارگي:
0 تا 3 ماهگي 30 گرم در روز (200گرم در هفته)
4 تا 6 ماهگي 20 گرم در روز (140گرم در هفته)
7 تا 9 ماهگي 15 گرم در روز (105گرم در هفته)
10 تا12 ماهگي 10 گرم در روز (70گرم در هفته)
در شش ماه اول تولد افزايش وزن نوزاد زياد می باشد و سپس كاهش مي‌يابد و پس از سن 10 ماهگي به صورت طبيعي اشتهاي كودك كم مي‌شود و در نتيجه سرعت افزايش وزن او کاهش می یابد.
منبع:
كتاب «من و كودك من» – ترجمه دكتر فيض
